Wat ik keer op keer tegenkom bij leerlingen.

“Mijn puber doet helemaal niks voor school en haalt alleen maar onvoldoendes, terwijl hij het op de basisschool en de 1e en 2e klas zo goed en makkelijk aan kon”.

Dit kom ik heel veel tegen. De leerlingen die altijd goed scoorden en dan in de 3e of 4e klas opeens onderuit gaan. Ze konden alles tot nu toe makkelijk halen met hun eigen aanpak. Even doorlezen en ze haalden een voldoende. Vanaf de 3e klas wordt de lesstof moeilijker. En vanaf de 4e klas wordt er meer inzicht van ze gevraagd, ze moeten grotere hoeveelheden lesstof in één keer leren én ze willen het zelf doen. Het lukte ze altijd zelf, hoezo nu opeens niet?

Deze leerlingen hebben vaak nooit echt geleerd om te leren, ze konden het af met doorlezen. Ze hebben daardoor bepaalde executieve functies niet ontwikkeld. Het starten, doorzetten, plannen, stampen van woordjes, oefenen met lesstof enz. Ze weten daardoor niet hóe ze hun huiswerk nu moeten aanpakken. Hun leeftijd zit dan ook nog niet echt mee, want ze willen juist loskomen van hun ouders. Ze willen geen hulp nodig hebben, overhoord en gecontroleerd worden. Ze hebben het gevoel dom te zijn, te falen en dat zorgt voor onzekerheid en schaamte.

Hierdoor laten sommige type leerlingen alles los. Dan zijn de verwachtingen ook weg en kunnen ze ook niet falen. Dat voelt veiliger dan keihard werken en dan mogelijk onderuitgaan…. Dit type leerling komt vaak in een negatieve spiraal terecht als er niet (tijdig) de juiste begeleiding wordt aangeboden. Ze gaan storend gedrag in de klas vertonen, aangezien ze zich vervelend. Ze worden eruit gestuurd. Ze gaan spijbelen, blowen, bovenmatig gamen…om maar niet te voelen wat ze voelen. Thuis krijgen ze hun ouders ook nog eens over zich heen. Ze voelen zich overal ongewenst en tot last. Dit versterk het ongewenste gedrag in sommige gevallen. Dit zijn de leerlingen die het risico lopen om onnodig af te stromen va niveau, te doubleren en zakken voor het eindexamen áls er geen passende hulp wordt ingezet.

Er is ook nog een ander type leerling. De leerling die in plaats van alles los te laten zich juist vastbijt in het schoolwerk. Ze slaan door in het harde werken, de grenzen vervagen, ze slapen slecht, ervaren veel stress en hebben het gevoel dat het allemaal nooit goed genoeg is. Ze zijn nooit tevreden met hun cijfers. Ze hebben last van perfectionisme, ze zijn onbewust zich aan het bewijzen aan de buitenwereld. 

Deze leerlingen vallen cijfermatig niet op, maar op sociaal-emotioneel vlak lopen ze het risico op overspannenheid of een burnout.

Bij beide type leerlingen is het achterliggende probleem hetzelfde. Alleen de manier waarop ze het uiten is verschillend. De reactie op hun problematiek is vaak ook verschillend. Het type dat zich erin vastbijt krijgt en accepteert vaak eerder hulp dan de leerling die alles loslaat en geen hulp wil.

Ze schreeuwen beiden om erkenning:”zie mij, kijk ik ben het waard, kijk wat ik kan”. De basis om deze problematiek aan te pakken zit hem in contact. Persoonlijk contact. Erkenning. Begrip. Oordeelloos luisteren. Nieuwsgierig zijn naar de persoon achter het gedrag. Het verhaal achter deze leerling. De kijk van hem/haar op de huidige situatie. Wil je leren hoe je hiermee omgaat als docent? Bekijk dan eens de verdiepende docententraining “omgaan met motivatieproblematiek”.